دوشنبه ۱۷ آبان ۰۰ ۱۷:۵۷ ۲۴ بازديد
بازار از خراسان رضوي گزارش مي‌دهد؛
دار قالي با بيكاري گره‌خورده است| فرش گراني زير پاي توليد كنندگان
مشهد- در روستاهاي خراسان رضوي كمتر خانه‌اي مي‌توان يافت كه در آن دار قالي برپا نباشد اما حالا مدتي است كه دار قالي به دليل ركود در كمتر خانه‌اي برپا مي‌شود.
بازار؛ گروه استان‌ها: خراسان رضوي يكي از مناطق مهم توليد فرش در ايران است كه تعداد بسيار زياد كارگاه‌هاي فرش، گوياي اهميت و گستردگي توليد اين محصول در اين منطقه هستند.
به‌طوركلي در خراسان بيشتر از ۲۰۰ هزار كارگاه قاليبافي با بيشتر از ۴۰۰ هزار بافنده مشغول فعاليت هستند كه حالا چند سالي است كه كرونا، تحريم و كاهش صادرات فرش اين رقم‌ها را نزولي كرده است.گفته مي‌شود كه فرش «پازيريك» قديمي‌ترين فرش جهان در منطقه خراسان بافته‌شده است و همين مسئله به‌خوبي نشان‌دهنده قدمت و سابقه طولاني قاليبافي در اين منطقه است.
سرزمين خراسان از شرايط آب و هوايي خاصي برخوردار است و وجود مراتع وسيع در اين منطقه موجب گستردگي مراكز پرورش دام شده است به همين دليل پشم استفاده‌شده در بافت فرش دستبافت خراسان از نوع مرغوب و باكيفيت است و لذا انتخاب پشم مرغوب در بافت گره را مي‌توان ويژگي فرش خراسان دانست.
قالي‌هايي كه آب رفت
در روستاهاي تربت‌حيدريه و به‌ويژه شهرستان كاشمر مي‌توان بيشترين دارهاي قالي را يافت و لذا قريب به‌اتفاق دختران و مادرانشان و حتي پسرها باكار قاليبافي آشنا هستند و گره بر تاروپود قالي نه‌تنها گره از معيشت زندگي آن‌ها بازكرده بلكه در نقش‌آفريني هويت آن‌ها در جهان تأثيرگذار است.
دار قالي با بيكاري گره‌خورده است | فرش گراني زير پاي توليد كنندگان
متأسفانه در طي چند سال گذشته به دليل كاهش صادرات قالي و هم‌چنين شيوع كرونا بازار فرش دستبافت در خراسان رضوي رو به افول گذاشته است و بسياري از جواناني كه تا ديروز پاي اين دارهاي قالي هنر خود را به رخ مي‌كشيدند حالا كوله‌بار هجرت به سمت شهرهاي بزرگ مانند مشهد بستند تا بتوانند ناني براي خود دست‌وپا كنند.
حسين باقري يكي از همين بافنده‌هاي فرش دستبافت در تربيت حيدريه به ما مي‌گويد: مشكلات فروش فرش به دوران كرونا منحصر نمي‌شود بلكه بيش از ۱۰ سال است كه تحريم‌ها بر فروش اين محصول سايه انداخته است.
وي اظهارمي كند: متأسفانه دستمزد بافندگي قادر به تأمين هزينه بافنده‌ها نيست و لذا بسياري از آن‌ها به‌ويژه جوانان رغبتي براي نشستن پاي دار قالي ندارند.
اين بافنده فرش به ما مي‌گويد: پس اين‌همه سال گره زدن بر تاروپود فرش هنوز بسياري از اين افراد بيمه ندارند و لذا نمي‌توانند به اين شغل دلگرم باشند.
وي بابيان اينكه ديگر بافت فرش‌هاي بزرگ صرفه اقتصادي ندارد و تا نقد شدن آن زمان بسياري بايد تلف كرد مي‌افزايد: در حال حاضر اقبال فروش با تابلو فرش‌هاست لذا بسياري از بافندگان ترجيح مي‌دهند تا تابلو فرش توليد كنند زيرا زمان بافت آن و هم‌چنين مواد به‌كاررفته باقيمت كمتري همراه بوده و در عوض به دليل ارزان‌تر تمام شدن نسبت به يك فرش ۱۲ متري مشتري بيشتري در داخل و خارج دارد.
دستمزدهاي ناچيز
اين بافنده و طراح فرش به ما مي‌گويد: متأسفانه مسئولان در تربيت و آموزش جوانان براي حفظ اين هنر سنتي و ملي تلاش منسجم و سازمان‌يافته‌اي را در دستور كار قرار ندادند براي همين در حال حاضر تنها افراد مسن و قديمي پاي دارهاي قالي مشغول كار هستند.
باقري در خصوص اين نقيصه مي‌گويد: دستمزد يك بافنده فرش روزانه از ۵۰ هزار تومان تجاوز نمي‌كند اين در حالي است كه به همين فرد در مزارع برداشت محصول روزي ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان پرداخت مي‌شود و يا در مشاغلي مانند بنايي روزانه ۲۵۰ هزار تومان مزد مي‌گيرند.
اين بافنده قديمي مي‌افزايد : طبيعي است با اين تفاوت دستمزدها مردان تمايلي براي گره زدن بردار قالي ندارند و فعلاً بافنده‌ها به دخترهاي بسيار جوان و يا خانم‌هاي ميان‌سال منحصر شده است.
باقري اذعان مي‌كند: تا پيش‌ازاين بسياري از خانواده‌ها تمام مواد اوليه نخ و پشم را با سرمايه خودشان براي بافت قالي هزينه مي‌كردند اما به دليل افزايش هزينه‌ها در حال حاضر براي بسياري از آن‌ها خريد مواد اوليه و يا تهيه ابريشم امكان‌پذير نيست و ازآنجاكه خواب سرمايه به دليل نبود مشتري زياد است لذا كمتر خانواده‌اي يافت مي‌شود كه دست به اين ريسك بزند.
بي‌رغبتي توليدكنندگان
رئيس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي در گفت‌وگو با بازار با تائيد ريشه هاي بي رغبتي در بين بافندگان در خصوص علل آن به ما مي گويد: يكي از دلايل كاهش صادرات فرش كه در حال حاضر موج آن به روستاها رسيده است همين تحريم‌هاي اقتصادي است.
مهدي كلالي بابيان اينكه يكي از بزرگ‌ترين خريداران فرش ايران تا پيش از اين ايلات متحده امريكا بوده است به ما مي‌گويد: نبود روابط تجاري با آمريكا فروش فرش دستبافت را كاهش داده است.
دار قالي با بيكاري گره‌خورده است | فرش گراني زير پاي توليد كنندگان
وي اذعان مي‌كند: البته اين موضوع به اين معنا نيست كه ديگر هيچ فرشي به اين كشور صادر نمي‌شود و يا توسط آمريكايي‌ها خريداري نمي‌شود بلكه آن‌ها هم چنان مشتاق خريداري فرش‌هاي ايراني هستند اما به دليل نبود روابط مستقيم اقتصادي و تجاري اين خريد را از طريق واسطه‌ها و دلالان در بازار انجام مي‌دهند.
كلالي با اشاره به اين موضوع كه باوجود كاهش صادرات اما ارزش صادرات فرش دستباف خراسان رضوي به دليل افزايش قيمت دلار روند رو به رشد داشته است بيان مي‌كند: همين موضوع موجب افزايش ميزان صادرات اين محصول از خراسان رضوي شده است.
رئيس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي بابيان اينكه مشتريان فرش دستبافت ايراني در سراسر دنيا وجود داشته و كشورهاي حاشيه خليج‌فارس نيز از دست بافته‌اي ايراني استقبال خوبي دارند مي‌افزايد: بيش از ۵۰ درصد محصولات توليدي استان خراسان كه از تنوع سبك بافت نيز برخوردار هست با صادرات در بازارهاي خارجي و كشورهاي حوزه خليج‌فارس؛ لبنان و ساير كشورها صادر مي‌شود.
كلالي با اشاره به مشكلات داخلي مانند گران شدن مواد اوليه مانند رنگ و نخ و هم‌چنين افزايش دستمزدها بر روي توليد تأثير داشته است اضافه مي‌كند: در حوزه خارجي هم عوامل بسياري مانند تغيير نرخ ارز، تحريم‌ها و نحوه مبادلات ارزي موانعي براي بازرگانان ايجاد كرده و فروش اين محصول را كاهش داده است.
وي به آمادگي اين سازمان براي حمايت بافندگان و توليدكنندگان براي ايجاد كارگاه‌هاي قاليبافي اشاره داشته و مي‌گويد: بااين‌وجود به دليل نبود همخواني درآمدها و هزينه‌ها لذا بسياري از بافنده‌ها رغبت لازم براي انجام اين كار را ندارند.
رئيس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي مي‌افزايد: شرايط نقدينگي توليدكنندگان و از طرفي زمان‌بر بودن دوره توليد و مشكلات تورمي رغبت چنداني براي توليد ايجاد نمي‌كند.
وي افزايش صادرات و دستيابي به بازارهاي جهاني را اصلي راهكار براي رونق بخشيدن به اين هنر دانسته و مي‌افزايد: درصورتي‌كه بتوان بازارهاي خارجي را رونق بخشيد و ميزان صادرات فرش را افزايش داد لذا مي‌توان در ساماندهي و بهبود وضعيت توليدكنندگان و بافندگان فرش نيز اميدوار تر گام برداشت.
كلالي عنوان مي‌كند: به هر ترتيب شيوع كرونا هم در اين ركود بي‌تأثير نبوده است و اين موضوع نه‌تنها در داخل بلكه در خارج از كشور هم براي تمامي مشاغل مشكل‌ساز شده است.