تهران- ايرنا- بازي آمريكا براي به انزوا كشاندن ايران به واسطه رد قطعنامه ضدايراني در شوراي امنيت با شكست مواجه شد و متعاقب آن با توافق تهران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اين شكست سنگين‌تر شد تا «دونالد ترامپ» را در چند قدمي انتخابات رياست‌جمهوري اين كشور در انزواي بين‌المللي فرو برد.
ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بعد از سفر دو روزه «رافائل گروسي» مديركل اين نهاد بين‌المللي به تهران و انجام مذاكرات در سطوح مختلف، روز چهارشنبه پنجم شهريورماه بيانيه مشتركي مبني بر تقويت همكاري‌ها منتشر كردند.
در اين بيانيه اعلام شد كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و جمهوري اسلامي ايران توافق كرده‌اند تا همكاري‌هاي خود را بيش از پيش تقويت كرده و اعتماد متقابل را به منظور تسهيل اجراي كامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتكل الحاقي به آن، كه از ١۶ ژانويه ۲۰۱۶ به صورت موقت توسط ايران در حال اجرا است، ارتقاء بخشند.
بر اساس توافق مذكور، ايران به طور داوطلبانه به دو مكان مشخص شده از سوي آژانس دسترسي داده و فعاليت‌هاي راستي‌آزمايي آژانس را براي حل وفصل اين موضوعات تسهيل خواهد كرد. همچنين آژانس نيز به موجب توافقي كه در بيانيه مشترك به آن اشاره شده، هيچ سؤال ديگري از ايران و هيچ درخواستي براي دسترسي به مكان‌هايي فراتر از آنچه كه توسط ايران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتكل الحاقي اظهار شده‌اند، ندارد.
همكاري‌هاي سازنده ايران و آژانس در سال‌هاي اخير بر كسي پوشيده نيست و ۱۷ گزارش سريالي «يوكيا آمانو» مديركل فقيد آژانس مبني بر پايبندي تهران به برجام گواهي بر اين مدعا است و از حُسن نيت ايران در انجام فعاليت‌هاي هسته‌اي صلح‌آميز حكايت مي‌كند.
ضمن اينكه ايران در بين كشورهاي جهان، در رتبه‌هاي نخست همكاري با آژانس جاي دارد و بنا بر گزارش سازمان انرژي اتمي كشورمان، ۸۸ درصد بازرسي‌هاي كل آژانس در سال ۲۰۱۹ مختص ايران بوده و ايران بيش از يك‌پنجم فعاليت آژانس را به خود اختصاص داده‌است.
كاهش همكاري‌هاي ايران با آژانس نيز واكنشي به تعهدگريزي طرف اروپايي در اجراي تعهدات و همچنين بي‌توجهي به خروج يكجانبه آمريكا از برجام و ازسرگيري مجدد تحريم‌ها بود. از اين رو متعاقب تصميم شوراي عالي امنيت ملي، ايران اجراي بخشي از تعهدات خود را در قبال برجام متوقف كرد و به ترتيب پنج گام با هدف متوازن‌سازي تعهدات برداشت.
اينك نيز در پي توافق ايران و آژانس، موجي از پيام‌هاي تبريك از سوي بازيگران حاضر در برجام و خارج از آن به راه افتاده‌است. «هلگا اشميد» معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا شامگاه چهارشنبه ساعاتي بعد از انتشار بيانيه، طي پيامي توئيتري از توافق ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي براي تقويت همكاري‌ها ابراز خرسندي كرد و در حساب كاربري رسمي خود در توئيتر نوشت: «خبرهاي خوب از تهران درباره همكاري بين ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي. اتحاديه اروپا به نقش بي‌طرف و مستقل آژانس اعتماد دارد.»
«ميخائيل اوليانوف» نماينده دائم روسيه در سازمان هاي بين المللي در وين هم در صفحه توئيتر خود نوشت: «پيشرفت واقعي! سفر رافائل گروسي مدير كل آژانس اتمي به ايران منجر به توافق‌هاي بسيار مهمي شد كه شامل دسترسي به دو مكان مورد نظر آژانس است.» وي توافق يادشده را گواه ديگري بر اهميت گفت‌وگو نسبت به سياست اعمال فشار توصيف كرد.
چين و فرانسه نيز از ديگر بازيگراني بودند كه توافق ايران و آژانس را ستودند و به آينده آن ابراز اميداواري كردند. اما در ايران نيز حجت‌الاسلام «حسن روحاني» نيز با اشاره به نتايج و دستاوردهاي گذشته همكاري‌هاي ايران و آژانس، بر حفظ اين دستاوردها تاكيد كرد و گفت: «در اين سفر هم توافق خوبي حاصل شد كه مي‌تواند به حركت در مسير صحيح و درست براي حل و فصل نهايي مشكلات كمك كند.»
بيانيه اميدبخش ايران و آژانس در فضايي انتشار يافته كه هفته آينده «كميسيون مشترك برجام» با هدف ارزيابي پيشبرد توافق و موانع پيش روي اجراي آن برگزار خواهد شد؛ نشستي كه در آن نيز خانم اشميد از طرف «جوزپ بورل» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، رياست آن را بر عهده خواهد داشت و با حمايتي كه وي از توافق مذكور در روزهاي گذشته كرده، شانس نتيجه‌بخش بودن كميسيون مشترك برجام نيز بالا است.
اما مهمترين هدف و پيام بيانيه مشترك ايران و آژانس، پايان دادن به توطئه گري امريكا و متحدان عبري – عربي منطقه است؛ بازيگراني در ميان اعضاي شوراي همكاري خليج فارس كه در صدد نابودي توافقند و اخيرا به واسطه تحريك و تهييج كاخ سفيد با ارسال نامه‌اي خطاب به «آنتونيو گوترش» دبير كل سازمان ملل، خواستار تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي ايران شده‌اند.
اين در حالي است كه كشورهاي عربي منطقه به انبار باروت و تسليحات آمريكايي تبديل شده و بودجه بالايي را نيز به برنامه هسته‌اي خود اختصاص داده‌اند. از طرف ديگر، توافق ايران و آژانس خط بطلاني بر گزارش‌هاي ادعايي رژيم صهيونيستي خواهد كشيد تا نخست وزير اين رژيم كه هر چند ماه يك بار با بهره‌گيري از تريبون‌هاي مختلف ايران را به فعاليت‌هاي هسته‌اي غيرصلح‌آميز متهم مي‌كند، دست خالي بماند.
باوجود توافق جديد ايران و آژانس و اجازه بازرسي به دو سايت به اصطلاح مشكوك از نظر اين سازمان، به احتمال زياد اوايل مهرماه بار ديگر شاهد ادعاها و اتهامات واهي تازه از سوي «بنيامين نتانياهو» عليه ايران خواهيم بود.
بسياري مي‌گويند كمتر از يك ماه ديگر طبق روال سال‌هاي گذشته، نتانياهو پشت تريبون مجمع عمومي سازمان ملل حاضر خواهد شد و با در دست داشتن تصاوير مختلف، ايران را به فعاليت‌هاي هسته‌اي غيرصلح‌آميز و مخفي متهم خواهد كرد؛ همانگونه كه «تورقوزآباد» به عنوان محل مورد ادعاي نتانياهو، قاليشويي از آب درآمد و تا مدت‌ها مضحكه خاص و عام شد.
در مجموع توافق ايران و آژانس ادعاها و فشارهاي آمريكا و محور عبري- عربي را فرونشاند و نشان داد كه اعضاي برجام و آژانس براي نجات برجام و تداوم همكاري‌ها مصمم‌اند.
آمريكا نيز كه تاكنون به روش‌هاي مختلف از كانال‌هاي شوراي حكام آژانس گرفته تا شوراي امنيت سازمان ملل در صدد ضربه زدن بر ايران و برجام برآمده، در نهايت ناكام و ناتوان مانده‌است. انتظار مي‌رود كه آمريكا بعد از توافق ايران و آژانس در موقعيت ضعيف‌تري قرار گيرد و اصرار كاخ سفيد براي تداوم فشار حداكثري بر تهران به بي‌اعتباري افزونتر شخص ترامپ در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ منجر خواهد شد.
مقالات مرتبط: